Microsoft en verwarring

Mijn nieuwe Livre column is een reactie op een bijdragen van Bart Wessels van Microsoft:
Bart Wessels schreef op persoonlijke titel een stuk over de ‘verwarring’ die er volgens hem en zijn werkgever bestaat bij de overheid. Medewerkers van Microsoft die de overheid de les lezen over standaardisatiebeleid is zo ongeveer hetzelfde als Willem Holleeder die vanuit zijn cel een column schrijft waarin hij oproept tot een meer ethische benadering van vastgoedonderhandelingen. Zo’n stukje is wellicht leuk om te lezen, maar door de voorgeschiedenis van de auteur niet heel geloofwaardig.

Maar als ik er vanuit ga dat Bart écht gelooft wat hij schrijft, is het wel een leerzaam doorkijkje in de belevingswereld van Microsoft-medewerkers. Wellicht luistert hij iets te veel naar interne evangelisten en te weinig naar (ex)klanten.

Hier een voorbeeld:

‘In mei 2004 vroeg de Europese Unie aan Microsoft om de bestandsformaten open te maken’.

Dat is één manier om er naar te kijken. Een ander manier is deze:

‘In mei 2004 werd Microsoft wederom in hoger beroep schuldig bevonden aan planmatige en grootschalige economische misdrijven door Europese rechters. Eerder had een Amerikaanse Federale rechter het bedrijf veroordeeld vanwege vergelijkbare misdrijven. Als onderdeel van de strafmaat werd Microsoft verplicht een aantal formaten en protocollen te openen zodat marktwerking herstelt zou kunnen worden. In februari 2008 werd Microsoft veroordeeld tot een derde boete van historische hoogte wegens het niet nakomen van deze eerdere verplichtingen.’

Krijg je toch een ander gevoel bij. Ik wel in ieder geval.Microsoft heeft een groot probleem: bijna niemand vertrouwt Microsoft nog. En waarom zouden we ook? Eén van de zaken die veel Kamerleden zo enthousiast maakten voor het actieplan (PDF) was Microsofts oppositie ertegen. Ik citeer Martijn van Dam (PvdA): ‘Als Microsoft er zo boos over wordt het wel een goed plan moet zijn!’

‘Microsoft is al even bezig met het verder open maken van veel zaken, waaronder Open XML. Het doel daarvan is om te voorkomen dat Microsoft bij bijvoorbeeld overheden uitgesloten wordt omdat het niet voldoet aan open standaarden.’

En wij maar denken dat Microsoft dat deed om haar klanten beter van dienst te zijn. Oké. Nee. Dat geloofde niemand. Maar het is leuk om datgene wat algemeen aangenomen werd, nu ook uit de mond van een Microsoft-medewerker te horen. Als je als overheidsklant écht iets wil van Microsoft, dan moet je ze beboeten met 900 miljoen euro of je moet dreigen nooit meer hun spullen te kopen. Op gewone, redelijke, verzoeken tot interoperabiliteit wordt namelijk geen gehoor gegeven.

‘Wat is dus het doel van Heemskerk? Is dat interoperabiliteit, of werken zonder Microsoft software?’

Het eerste is het primaire doel, het tweede is geen direct doel. Wel is het de bedoeling een situatie te creëren waarin de overheid voor haar functioneren niet langer afhankelijk is Microsofts producten af te nemen. In december 2004 (PDF) gaf zelfs minister Donner (een digibeet) al aan dat ‘de overheid te afhankelijk is van feitelijke monopolisten’ en dat dit moest worden aangepakt. Iets waar de Tweede Kamer in 2002 al om had gevraagd. Dus niet een kwestie van ‘we willen jullie producten niet kopen’ als wel ‘we willen het recht jullie producten niet te hoeven kopen’. Een subtiel, maar belangrijk verschil dat Microsoft niet lijkt te kunnen of wíl snappen.

‘Ik denk dat het tijd is dat de overheid gaat inzien dat meerdere standaarden naast elkaar kunnen bestaan.’

Dit is het toontje waar mensen razend over worden. De toon van een verwend kind dat jarenlang alle slagroomtaartjes op het feestje mocht eten en dat nu te horen heeft gekregen dat andere kinderen ook wel eens een taartje willen. Krijsend ligt het op z’n rug op de grond te spartelen. ‘Ik wil mijn taartjes! Ik wil, ik wil, ik wil!’.

Jarenlang heeft Microsoft zeer bewust immer veranderende gesloten (proprietary) standaarden gebruikt om het concurrenten zo moeilijk mogelijk te maken en hun klanten gevangen te houden in een permanente upgrade-tredmolen. Een van Bart’s collega’s zei dit treffend:

‘Without this exclusive franchise, called the Windows API, we would have been dead a long time ago.’ –Aaron Contorer, C++ general manager, Microsoft.

Nu zijn veel van die klanten boos. Erg boos. Mensen die boos op je zijn op een dergelijk toontje aanspreken, terwijl je nog niet eens je excuses hebt aangeboden voor de reden van hun boosheid, schept geen basis om samen verder te gaan.

Als Microsoft de relatie met haar klanten wil herstellen, en ons vertrouwen weer wil krijgen als partner om technologie mee te bouwen, reikt onze calvinistische traditie een probaat 5-stappen plan aan:

Voor zichzelf erkennen dat het misstappen heeft begaan;
Oprecht berouw tonen naar de samenleving voor begane misstappen;
Zonder morren accepteren dat de samenleving een straf eist vanwege die misstappen;
Na het vervullen van die straf in alle nederigheid vergiffenis vragen;
Hopen dat er dan een nieuwe kans gegeven wordt.

Gezien de inhoud van het artikel van Bart Wessels is zelfs de eerste stap nog ver weg bij Microsoft en haar medewerkers. Ik wens ze veel succes met de rest van het proces.