GOUD verspilling

De meeste lezers zullen afgelopen week het nieuws hebben gelezen over de aanbestedingsproblemen rond ‘GOUD’. Ik maak me zorgen. Vooral over het feit dat bijna niemand zich zorgen lijkt te maken.

Met het in september gepresenteerde actieplan (PDF), hadden we op IT-gebied écht iets in handen. Nederland was even wereldnieuws, in ieder geval in de IT-wereld. Nu heeft Heemskerk zélf de brief ondertekend waar zijn beleid tot 2012 in de Rijksoverheid effectief mee wordt stilgelegd. Want ja, daar komt het wel op neer.

Het is een fictie dat implementatie van het actieplan alleen via een big-bang scenario kan, zoals de brief van Wouter Bos aan de Tweede Kamer suggereert. De Franse Gendarme stapt in een evolutionair proces door (70.000) versleten Windows-computers te vervangen door machines met Ubuntu Linux. Elk jaar zo’n 12.000 en dat scheelt direct al zeven miljoen euro per jaar, vergelijkbaar met het totale jaarlijkse budget van het actieplan. Het Franse parlement stapte al eerder over (1200 desktops).

Het argument dat een migratie ‘te veel werk’ zou opleveren is nog vreemder omdat dit wel werk is dat in Nederland, en vooral door Nederlanders, gedaan wordt. De huidige aanbesteding laat weer vele miljoenen naar het buitenland verdwijnen waar Nederland niets van terugziet in termen van werkgelegenheid of kennisontwikkeling. En zoals het Franse voorbeeld laat zien: er zijn significante besparingen te realiseren waar dat werk mee betaald kan worden.

GOUD lijkt gericht geschreven op het buiten de deur houden van alternatieven, kleinere aanbieders en versterkt de afhankelijkheid van de Rijksoverheid. De toekomstige migratiedrempel wordt hoger gemaakt door verdere koppeling van gesloten standaarden. Als technische eis wordt onder meer OOXML genoemd dat:

  • nog geen standaard is;
  • nog door geen enkel product ondersteund wordt (nee, ook niet door MS-Office 2007);
  • Niets toevoegt aan de eerder gemaakte keuze voor ODF.

Het is vrij makkelijk te voorspellen wat er gebeurt met het lef van gemeenten, onderwijs- en zorginstellingen als de rijksoverheid de komende vier jaar het verkeerde voorbeeld geeft. Dat smelt in noodtempo weg. Hier een Kamerstuk (PDF) uit eind 2004, de vorige keer dat geprobeerd werd alle rijkswerkplekken langdurig dicht te timmeren:

"De overheid is wat betreft de automatisering van haar bedrijfsvoering op dit moment nog in hoge mate gestandaardiseerd en daarmee ook aangewezen, op Microsoft producten. Voor de middellange en langere termijn, wordt onderzoek verricht maar mogelijkheden tot inzet van alternatieven zoals open source software om daarmee de thans nog bestaande "vendor lock in" te kunnen doorbreken.

Teneinde de afhankelijkheid van een bepaalde softwareleverancier te doorbreken is het beleid thans in toenemende mate gericht op het stimuleren van open standaarden en de inzet van open source software. Daarmee kan de afhankelijkheid van bepaalde softwareproducten daadwerkelijk worden verminderd en tegenwicht worden geboden aan feitelijke monopolisten."

De uitspraak dat deze aanbesteding al liep voordat het actieplan was goedgekeurd, is onzin. De Rijksoverheid heeft in 2002 al van de Tweede Kamer opdracht gekregen met deze problematiek aan de gang te gaan en in 2004 zélf vastgesteld dat het zo niet verder kon. Dik drie jaar later lijkt er met deze informatie nog niets gedaan te zijn. In die periode is er zo’n 2 miljard euro uitgegeven aan licenties. Ongeveer 100 keer het budget voor het actieplan.

Wellicht moeten we Peter R. de Vries eens laten uitzoeken waarom.

(deze column is geschreven voor Livre)